CAMBRAI 1917 - Krzysztof Plewako

CAMBRAI 1917 - Krzysztof Plewako - seria Historyczne Bitwy wydawnictwo BELLONA Warszawa 2014 stron 288. “… Gdy posterunki niemieckie wyszły ze swoich schronów w porannej mgle i wyciągnęły szyje szukając Anglików, krew zastygła im w żyłach. Znieruchomieli, jakby wokół trwało trzęsienie ziemi i wszyscy wytrzeszczyli oczy, zafascynowani niesamowitymi stworami. … … Ludzie ci nie znali strachu. Ale były to diabelstwa, które umysł ludzki wymyślił, z potężnymi siłami mechanicznymi, tajemnica, która przygważdżała ludzi do ziemi, ponieważ umysł nie mógł tego pojąć, los, przed którym każdy czuł się bezradny. Każdy patrzył i patrzył jakby stracił władzę w członkach. Potwory zbliżały się powoli, tocząc się, potykając i zataczając, ale nadjeżdżały. Nic ich nie powstrzymywało, wydawało się, że napędza je nadprzyrodzona siła. Ktoś w okopach powiedział: “Nadchodzi diabeł” i słowo to przeleciało na linii okopów jak płomień. Nagle języki ognia wytrysnęły z pancernych boków tych żelaznych gąsienic. Pociski zagwizdały nad naszymi głowami i odgłos ognia km wypełnił powietrze. Tajemnicze stworzenie zdradziło swój sekret, gdy angielska piechota przetoczyła się falami za wozami diabła …” - fragment relacji niemieckiego korespondenta wojennego będącego świadkiem pierwszego ataku czołgów.

Książka Krzysztofa Plewako CAMBRAI 1917 jest pierwszą polską monografią opisującą bitwę pod Cambrai, która została stoczona w okolicy miasta Cambrai leżącego we wschodniej Francji. Okolice tej miejscowości były w trakcie trwania I wojny światowej areną licznych walk. Trwała ona w okresie od 20 listopada do 6 grudnia 1917 roku i zapisała się historii Wielkiej Wojny oraz wojskowości za sprawą użycia po raz pierwszy na masową skalę broni pancernej. Autor w pierwszej części książki opisuje po krotce sytuację panującą na froncie zachodnim I wojny światowej, strukturę organizacyjną wojsk obu stron konfliktu, następnie przedstawia historię powstania broni pancernej wskazując między innymi na tajemnicę w jakiej prowadzono prace nad jej powstaniem co skutkowało nadaniem czołgowi w czasie prac konstrukcyjnych nazwy “tank” oznaczającej w języku angielskim “zbiornik”. Zdradza także kulisy zastosowania po raz pierwszy czołgów na arenie I Wojny Światowej. Następnie zostają przedstawione dosyć szczegółowo przygotowania wojsk alianckich do bitwy. W części poświęconej samej bitwie Krzysztof Plewako stara się dokładni opisać poszczególne dni kampanii przeprowadzanej przede wszystkim przez siły brytyjskie aż do momentu kontrofensywy wojsk niemieckich, które stosując między innymi taktykę infiltracji, rozpoczęły skuteczne odbijanie terenów zajętych przez wojska alianckie, aż do zatrzymania przeprowadzanej kontrofensywy. Według mnie książka jest napisana dość lekkim i przyjemnym stylem pozwalającym zagłębić się w lekturze nie tylko wytrawnym pasjonatom historii wojskowości ale także osobom zaczynającym swą przygodę z tym tematem. Zawiera także pięć czarno-białych mapek obrazujących rozlokowanie wojsk w czasie bitwy oraz jej przebieg - całkiem znośnej jakości - jak też dwa bloki czarno-białych zdjęć, między innymi pierwszych udanych prototypów czołgów. W załącznikach na końcu książki znajdują się spisy oraz tabele jednostek alianckich oraz niemieckich biorących udział w bitwie. Na minus tej pozycji należy dodać niewielką ilość bibliografii - dokładnie 14 pozycji - z lat 20-tych XX wieku to jest czasów, kiedy pamięć o bitwie była jeszcze świeża jest tylko jedna, autor tworząc tę monografię sądząc po spisie bibliografii opierał się na literaturze raczej sobie współczesnej. Również przebieg wydarzeń jest przedstawiony trochę jednostronnie to jest od strony brytyjskiej, na przebieg działań obronnych ze strony niemieckiej poświęcono około 2 stron książki co uważam delikatnie rzecz ujmując za nie wystarczające. Podsumowując całość pracy wykonanej przez Krzysztofa Plewako, należy zaznaczyć, iż mimo podanych minusów książka jest interesująca, wykonał on ją pisząc ogromną pracę, przedstawia dosyć rzetelnie przebieg bitwy, opisując przede wszystkim działania broni pancernej nie pomijając jednak roli jaką odegrały w czasie jej trwania piechota, artyleria, kawaleria oraz lotnictwo. Myślę, że powinna znaleźć się w biblioteczce każdego pasjonata historii Wielkiej Wojny, wojskowości, militariów a w szczególności miłośników broni pancernej. Bardzo zachęcam po sięgnięcie po tę pozycję osoby zainteresowane tematem. (JAR)